آيه فىء

آیه 7 سوره حشر/59 را كه به موضوع فىء پرداخته است، «آیه فىء» گویند. فىء غنیمتى است كه بدون جنگ و درگیرى از كافران بدست مسلمانان افتد كه چنین مالى، اختیارش در دست رسول خدا صلی الله علیه و آله است؛ به خلاف غنیمتى كه با جنگ بدست مى‌آید كه یك پنجم آن در اختیار پیامبر قرار مى‌گیرد و مابقى آن متعلق به جنگ‌جویان است:

«مَّا أَفَاء اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرَى فَلِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ كَيْ لَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاء مِنكُمْ وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ»

آن غنیمتی که خدا از مردم قریه ها نصیب پیامبرش کرده است از آن خداست و پیامبر و خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و مسافران در راه مانده ، تامیان توانگرانتان دست به دست نشود هر چه پیامبر به شما داد بستانید، و از هر چه شما را منع کرد اجتناب کنید و از خدا بترسید که خدا سخت عقوبت است

[59–7] (مشاهده آیه در سوره)

بر ‌اساس‌ این آیه، شش مورد مصرف (خداوند، پیغمبر صلى الله علیه و آله، ذوى القربى، یتیمان، مسكینان و در ‌راه‌ماندگان) براى فىء ذكر شده است.

ابن ‌عباس مى‌گوید: این آیه درباره دارایى‌هاى «اهل قرى» فرود آمد و اهل قرى بنى نظیر و بنى ‌قریظه بودند كه در مدینه مى‌زیستند و اهل ‌فدك كه در سه میلى مدینه بودند و اهل خیبر و روستاهاى مدینه و ینبع كه خداوند اختیار دارایى‌هاى آنان را به رسول خدا صلی الله علیه و آله سپرد تا هر گونه خواست، در آن حكم كند. عده‌اى اعتراض كردند كه چرا این دارایى‌ها را تقسیم نمى‌كند. در پاسخ آن‌ها این آیه نازل شد.

پانویس

↑ تتمة المراجعات، ص 70.

منابع

علی خراسانی، دائرة‌المعارف قرآن كریم، جلد1، ص395.

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن	(اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن	آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن	تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی	تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
علوم قرآنی	دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن	تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن

[1] تتمة المراجعات، ص 70.